Davara

Davara”, Trabzon’daki halk inançlarında gece uykusunda insanı boğmaya çalışan görünmez bir varlığa verilen addır. İri-yarı ağır bir yaratık olan ve gece uykuda insanın üzerine çöken Davara, bir eliyle onların ağızlarını kapatır. İnanca göre Davara’nın altında kalan insan, yarı uyanık bir durumda bekler. Yerinden kalkabilse bu yükten kurtulabileceğini anlar; ama buna gücü yetmez ve boğulmakla ayılmak arasında çırpınıp durur. Buna “Davara Binmesi” denilir Rize’de bu olaya benzer şekilde “Tavara Binmesi” denir.
İnanışa göre Davara, Allah’ın kötü insanları yola getirmek için gönderdiği bir cindir. Avucunun içi deliktir, her elinde 20 parmak, her ayağında parmak biçiminde 7 tırnak vardır. Geceleyin gözlerini yumunca görür. Bu yüzden üstüne kapandığı insan uyansa bile onun gözlerini göremez. İnsanın dilini bağladığından kimse onun yanında “bismillah” diyemez ya da Allah’ın adını anamaz. Davara, yalnızca sarhoştan ve deliden korkar. Kocakarıları sevmez. Kocasıyla geçinemeyen, çekişen genç kadınlara çok sataşır.
B. Kaya anlatıyor: “Yıl 1985 şehirdeki (Trabzon) hanede tek başıma yatıyorum. Yarı uyanık vaziyetteyim. Camdan içeri rüzgâr gibi mahiyetini belirleyemediğim bir cisim girdi. Elini ağzımın üstüne bastırdı. Çığlık attım sesim çıkmadı. Ne kadar uğraştım bilmiyorum. Korkudan ayağa kalktığım zaman camdan dışarı çıktığını hissettim. Elinin ortası delikti. Zaten elinde delik olmasa insan havasızlıktan boğulur.”
Eskiden Trabzon’da, uyuyan bir kimse iniltiyle uyandığında kendisine davaranın bindiğini söylerdi. Anlatılanlara göre üzerine çökmüş, kıpırdamasını önleyen ve onu boğmaya çalışan korkunç bir yaratıktı. Davara’nın avucu delik olduğundan üstüne binip ağzını kapattığı insanın boğulmaktan kurtulduğu düşünülürdü. Kişi, bir süre çırpındıktan sonra derin nefes alarak uyanırdı.
Yine Anadoluda loğusa kadınlarda “davara” diye bir rahatsızlıktan söz edilip yeni doğan çocuğu boğduğu söylenmektedir.
iç anadolu’da bu varlığa verilen ad, “Enkebit”tir. Anlatılara göre Enkebit’in başında altın bir fesi vardır. Davara inancında olduğu gibi sağ elinin ortası deliktir. Uyuyan insanların boğazlarını sıkarak onları boğmaya çalıştığına, başından fesini kapan kişiye ise dokunamadığına inanılır.
Bekdik/Beydilli Türkmenlerinde de “davara” diye bilinen bir cin türü ve “enkebit basması” diye bilinen bir basma türü vardır. İnanca göre bu cin, yine Allah tarafından insanların uyarılması için gönderilmiştir. Davara’nın avucunun içi deliktir ve her elinde 20 parmağı ve ayrıca her ayağında parmak görünümünde 7 parmağı vardır. Geceleri gözlerini yumarak gördüğünden bastığı insan uyansa da onun gözlerinin içini göremez. Çok sataştığı kimselerin başında eşi ile geçinemeyen genç hanımlar vardır. “Enkebit basması” olarak bilinir ve bastığı kimse, rüyadan uyanamaz. Akşamın dar vaktinde uyuyan kimse, “Beni Enkebit bastı” der. Halk dilinde “Bana karabasanlar geldi.”, “Beni afakanlar bastı.” gibi benzeri sözler vardır.

-alıntı-