Crohn

CROHN HASTALIÐICrohn hastalığı, ince ve kalın bağırsak, anüs bölgesi, mide ve yemek borusu gibi sindirim sistemi ile ilgili olan vücut bölümlerini etkileyen sistemik bir hastalıktır. Etkilediği bölgelerde ülser yaraları ya da kalınlaşma oluşturur. Ülser ya da kalınlaşma olan yerlerin uzunluğu değişkendir. Aynı anda bir kaç bölümü etkileyebilir. Kalınlaşmaların olduğu bağırsak ya da yemek borusunda daralmalar olur.Crohn hastalığında anüs bölgesinde iltihap akan delikler ve çatlaklar görülebilir. Bu hastalık bir kanser değildir. Fakat düşük bir ihtimalle de olsa kansere neden olabilir. Bu yönüyle doktor tarafından araştırılması gerekebilir.GÖRÜLME SIKLIÐIBütün dünyada görülmesine rağmen Crohn hastalığı, İskandinav ülkelerinde, Birleşik Devletlerde, Britanya’da, Orta Avrupa’ya nazaran daha az görülmektedir. Asya ve Afrika’da ise nadir olarak görülür. Yani beyaz ırkta daha çok karşılaşılmaktadır. Birleşik Devletlerde görülme sıklığı yılda 3-5/100 bin’dir. Bu miktar, Birleşik Devletlerde, Yahudiler arasında 3-5 kat daha fazladır. Batı Avrupa’da Crohn hastalığı artış göstermektedir.Çocukluk döneminden ileri yaşlara kadar herhangi bir yaşta ortaya çıkabilir. En sık 6. ya da 7. dekadlar arasında görülür. Kadınlarda, çok az farkla da olsa erkeklerden biraz daha fazladır.CROHN HASTALIÐININ NEDENLERİYapılan araştırmalara rağmen hala Crohn hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir. Bazı virüs ve bakterilerin, genetik ve çevresel faktörlerin bu hastalığın oluşumunda etkili olduğu düşünülmektedir.Bu hastalıkta kromozomlarda kırık olması hastalığın genetik yönünü düşündürmektedir. Crohn hastası olan kişilerin çocuklarında da bu hatalığın görülmesi söz konusu değildir. Yani ailesel geçiş yoktur. Fakat birinci derecede akrabalarında bu hastalığı olanlarda risk biraz artmıştır. Bu risk hastanın çocuk sahibi olması için bir engel değildir.Crohn hastalarının ince bağırsaklarında bazı bakteriler tespit edilmiştir. Bu yönüyle mikropların etkisi olduğunu düşündürmektedir. Ancak henüz kesin olarak ispatlanamamıştır. Beslenme alışkanlıkları ve yaşam koşulları da bu yönüyle araştırılan nedenler arasındadır.Stres, sıkıntı, üzüntü gib psikososyal faktörlerin bu hastalıkta etkisi gösterilememiştir. Ancak bu nedenler kişiyi olumsuz etkilediğinden hastalığın düzelmesini de geciktirecektir. Bağışıklık sisteminde meydana gelen hasarlar da hastalığa yakalanma riskini arttırabilir.CROHN HASTALIÐININ BELİRTİLERİCrohn hastalığında genelde karın bölgesinde (özellikle sağ alt tarafında) ağrı ve ishal görülür. Tutulan bölgeye göre değişik belirtiler ortaya çıkmakla beraber kusma, kabızlık, kilo kaybı, yorgunluk, karında şişlik görülebilir. Karın bölgesinde iltihap olursa hastada ateş yükselmesi olabilir. Kalınlaşma olduğundan bağırsak tıkanıklığı meydana gelebilir. Kalın bağırsak etkilendiğinde dışkıda kan görülebilir. Anüs bölgesi etkilendiğinde çatlak ya da iltihap akan delikler ortaya çıkabilir.Bu hastalıkta diğer bazı organlarda etkilenebilir. Ciltte ağrı yapan kırmızı renkli şişlikler, gözde iltihaplanma, ağızda aft tarzı beyaz renkte yaralar, eklem ağrıları oluşabilir. Crohn hastalarında eklem ağrılarıyla beraber diz şişmiş olabilir. Hastalığın aktif olduğu dönemde halsizlik, iş gücünde düşme ortaya çıkar.CROHN HASTALIÐININ TEŞHİSİYukarıda saydığımız hastalık açısından spesifik olmayan, uzun süre devam eden karın ağrısı, ishal, kabızlık gibi problemler ve yapılan testler sonucu apse oluşumu ya da kansızlık Crohn hastalığı için bir şüphe uyandırır. Kesin teşhis yapılabilmesi için mide, ince ve kalın bağırsaık görüntülnemsi gerekir. Bunun için brikolonoskop denilen aletler kullanılır. Bu aletle kalın bağırsak ve ince bağırsağın son kısmı(ileum) görüntülenir ve gerekirse biyopsi için parça alınır. Bazı durumlarda ağızdan ya da anüsten verilerek mide ya da bağırsakların filminin çekilmesi gerekir.CROHN HASTALIÐININ TEDAVİSİCrohn hastalığının hafif olduğu ya da sadece ishal görüldüğü dönemde tedaviye gerek yoktur. Sadece ishali önlemeye yönelik ilaç verilebilir. Daha ileri dönemlerde, özellikle hastalığın aktif olduğu durumlarda kortikosteroid türü ilaçlar ve sulfasalazine verilir. Bunlar iltihabı önlemeye yönelik ilaçlardır. Kortikosteroidler daha çok hastalığın aktif dönemlerinde kullanılır. İnce ve kalın bağırsağın tutulduğu durumlarda etkilidirler. Anüs bölgesindeki çatlak ya da iltihap akan delikler için metronidazol etkilidir. Sürekli kullanım gerektiren bir ilaçtır. Fakat bütün bu ilaçlar hastalığı tedavi etmez. Sadece ortaya çıkan semptomları azaltır ya da yok eder.Beslenme bu hastalıkta önemli bir yer tutmaktadır. İnce bağırsağın etkilendiği duurmlarda emilim azaldığından mineral ya da vitamin takviyesi yapılabilir. Özellikle B12 vitamini ve safra tuzu eksikliği ile karşılaşılabilir. Doktorun tavsiye ettiği diyetle bu durum düzeltilebilir. Herkes için aynı diyet uygulanmaz. Hastalığın şiddetli olduğu dönemlerde hastanın damardan beslenmesi gerekebilir. Çünkü bağırsaklar etkilendiğinden bunların dinlenmesi gerekmektedir.Crohn hastalarının çoğu ameliyata ihtiyaç duymaktadır. Yapılan ameliyatla belirtiler hafifletilebilir. Fakat yapılan ameliyat hastalığı düzeltmez ve hastalık tekrarlayabilir. Ameliyatlar genelde oluşan iltihap, tıkanma, delinme gibi problemleri ortadan kaldırmaya yöneliktir. İnce bağırsakta sorun olduğu zaman yapılan ameliyatlarda bağırsağın sorunlu kısmı çıkarılır ve kalan iki uç birleştirilir. Kalın bağırsakta sorun olduğunda yapılan ameliyatta ise kalın bağırsak alınır. İnce bağırsağın son kısmının ucuna torba takılır ve dışkının boşalması sağlanır.alıntıdır